Significations et usages de Anglikanizm

Z Wikipedia

Anglikanizm – odłam chrześcijaństwa (podobny do protestantyzmu i częściowo do niego należący), który powstał w Anglii w XVI wieku. Anglikanizm w części wywodzi się z tradycji protestanckiej, jednak w dużym stopniu zachował teologiczną więź z katolicyzmem.

Pierwszą głową Kościoła anglikańskiego był Henryk VIII – zlikwidował on zakony, przejął dobra kościelne, pozostawił hierarchię kościelną, zniósł celibat, zachował kult świętych, liturgia prowadzona była w języku angielskim.

Historia

Twórcą Kościoła anglikańskiego był król Henryk VIII – początkowo przeciwnik reformacji (za swoje pisma w obronie papiestwa otrzymał z rąk papieża tytuł "obrońcy wiary"). Brak męskiego potomka w małżeństwie z Katarzyną Aragońską skłonił monarchę do wystąpienia u papieża o unieważnienie małżeństwa. Prośba spotkała się z odmową Biskupa Rzymu, reperkusją czego było zerwanie przez Henryka VIII kontaktów dyplomatycznych i kościelnych ze Stolicą Apostolską. W 1534 r. za zgodą parlamentu i prymasa Anglii Thomasa Cranmera ogłoszono niezależność Kościoła Anglii od Rzymu. Akt supremacyjny ogłosił króla Anglii "jedyną i najważniejszą głową na Ziemi Kościoła anglikańskiego (łac. Ecclesia Anglicana)". Papież Klemens VII ekskomunikował króla, ale większa część społeczeństwa angielskiego, w tym episkopat i kler, poparła reformy i uznała króla za zwierzchnika Kościoła. Nieliczni przeciwnicy, w tym kanclerz Anglii i wybitny filozof Tomasz Morus (później kanonizowany) zostali ścięci.

Początkowo akt supremacyjny nie miał implikacji teologicznych, ale reformy Henryka VIII utorowały drogę do Anglii pismom luterańskim i kalwińskim. Pod kierunkiem prymasa Cranmera przy wydatnym udziale króla z różnych tradycji opracowano oryginalną teologię, zawartą w Modlitewniku Powszechnym (Book of Common Prayer). Nie odrzucono katolickiej Tradycji, ani dogmatu o zbawieniu wyłącznie w Kościele. Przyjęto doktrynę Lutra o usprawiedliwieniu przez wiarę oraz elementy teologii Jana Kalwina (nacisk na Bożą suwerenność, pojęcie wyboru – bez przyjmowania kalwinistycznej doktryny o predestynacji podwójnej jako obowiązującej). Opublikowano nowy przekład Biblii w języku angielskim. Jednocześnie rozwiązano klasztory, skonfiskowano majątki kościelne i zniesiono obowiązkowy celibat księży.

Po śmierci Edwarda VI (jedynego syna Henryka VIII) na tron wstąpiła córka Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej, Maria. Jej panowanie było krwawą, nieudaną próbą restauracji rzymskiego katolicyzmu w Anglii. Następczyni Marii Tudor, Elżbieta I przywróciła niezależność Kościoła Anglii, ogłaszając 39 artykułów wiary. Stanowią one do dziś kanon dogmatyczny anglikanizmu. Katolicy nie uznawali praw Elżbiety I do korony, co spowodowało długi okres ich prześladowania.

Doktryna

• Źródłem objawienia i najwyższym autorytetem jest Biblia, interpretowana w oparciu o Tradycję, w świetle danego człowiekowi przez Stwórcę rozumu. Uznano dogmaty czterech pierwszych soborów ekumenicznych. Tradycyjne konfesyjne stanowisko wyrażają Artykuły Wiary.
• Uznano, że Jezus Chrystus jest obecny w Eucharystii w sposób symboliczny.
• Uznano zasadę usprawiedliwienia przez wiarę oraz wyboru człowieka przez Boga, kładąc nacisk na: pracę człowieka nad sobą, wolną wolę i łaskę Bożą.
• Odrzucono zwierzchnictwo jurysdykcyjne papieża (obecnie około 100 wspólnot uznaje zwierzchnictwo papieża, jako głowy Kościoła).
• Zachowano hierarchiczny (episkopalny) ustrój Kościoła z nienaruszoną sukcesją apostolską. Wyznaczanie biskupów jest przywilejem króla (faktycznie sprawowanym przez premiera).
• Udzielanie sakramentów, kaznodziejstwo i odprawianie nabożeństw zastrzeżono dla duchownych wyświęcanych przez biskupów.
• Odrzucono celibat.
• Zlikwidowano klasztory, które od kilku dziesięcioleci powracają do religijnego krajobrazu anglikanizmu (obecnie istnieje ponad 100 anglikańskich wspólnot zakonnych na całym świecie).

Wspólnota anglikańska

 Osobny artykuł: Wspólnota anglikańska.

Kościół Anglii (Church of England) jest kościołem państwowym. Najwyższą władzę zwierzchnią z prawem mianowania biskupów sprawuje król lub królowa. Władzę ustawodawczą sprawuje Zgromadzenie Kościelne (Church Assembly). Kościół składa się z 42 diecezji i diecezji europejskiej, do której należy kapelania warszawska (sprawująca opiekę głównie nad przebywającymi w Polsce Anglikami i Amerykanami).

Wewnątrz Kościoła anglikańskiego od XIX wieku wyróżnia się konserwatywny, zbliżony do rzymskiego katolicyzmu i kultywujący liturgię High Church, bardziej ludowy i bliższy kalwinizmowi Low Church oraz liberalny Broad Church.

Obecnie Wspólnotę Anglikańską tworzy Kościół Anglii, Kościół Irlandii, Kościół Episkopalny w USA oraz szereg niezależnych kościołów (największe w dawnych brytyjskich koloniach). Co 10 lat kościoły należące do Wspólnoty spotykają się na konferencjach w Lambeth. Tradycyjny prymat we Wspólnocie należy do arcybiskupa Canterbury, "prymasa całej Anglii". Obecnie Wspólnota przeżywa rozłam na tle stosunku do homoseksualizmu (kontrowersyjne ordynowanie w Kościele Episkopalnym homoseksualisty V. Gene'a Robinsona na biskupa New Hampshire). Innym źródłem napięć jest ordynowanie kobiet, które spowodowało przejście pewnej liczby kapłanów na katolicyzm. Stolica Apostolska powołała dla kwestionujących te rozwiązania anglikanów prałaturę personalną^[1].

Zobacz też

• Anglokatolicyzm

Przypisy

1. ↑ NOTE OF THE CONGREGATION FOR THE DOCTRINE OF THE FAITH ABOUT PERSONAL ORDINARIATES FOR ANGLICANS ENTERING THE CATHOLIC CHURCH (ang.). 20 października 2009. [dostęp 20 października 2009].

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Wspólnoty Anglikańskiej
• Kościół Anglii
• Anglikanie Online Nieoficjalna strona Społeczności Anglikańskiej
• Historyczne dokumenty anglikańskie
• Artykuły odnośnie historii, obrzędowości i organizacji anglikanizmu oraz galeria osób i miejsc

frp:Anglicanismozh-min-n