Significations et usages de tweegevecht

  Duel tussen Alexander Hamilton en Aaron Burr

Een tweegevecht of duel (Latijn: duellum) is een gewelddadig treffen tussen twee personen.

  Traditioneel

Traditioneel werd er door mannen om de eer gestreden met de degen, maar het pistool of een ander wapen is ook mogelijk. Beide personen stemmen met het gevecht in en komen overeen welke regels er zullen gelden. Het gevecht kan met de dood eindigen.

De klassieke wijze om iemand uit te dagen is hem een handschoen voor de voeten te werpen. Wie de handschoen oppakt, zo wilde de regel, neemt de uitdaging aan en mag kiezen waar, wanneer en met welke wapens het duel plaatsvindt. De uitdrukking de handschoen oppakken is afgeleid van dit openingsritueel.

In principe doen beide deelnemers vrijwillig aan het duel mee. Deze vrijwilligheid is echter relatief: het geldt in sommige kringen als laf en eerloos om een belediging (of ander onrecht) niet met een uitdaging te beantwoorden, en evenzeer om de uitdaging niet aan te nemen.

In West-Europa vonden duels met regelmaat plaats tot aan het begin van de twintigste eeuw, hoewel de situatie van land tot land verschilde. Tegenwoordig zijn duels in alle West-Europese landen bij wet verboden.

In de middeleeuwen werd een tweegevecht vaak gebruikt als een godsoordeel.

  In sport

Bij een andere strijd tussen twee personen, bijvoorbeeld een partij schaak, spreekt men oneigenlijk ook wel van duel. Het spreekt vanzelf dat een dergelijk duel niet dodelijk is en dat er geen wettelijke bepalingen tegen zijn.

Schermen is een Olympische sport waarin het duel met de degen wordt nagebootst. De strijders dragen beschermende kleding zodat letsel vermeden wordt. Doel van het spel is dan ook niet de tegenstander te verwonden of te doden, maar alleen om hem te raken.

  Wettelijke situatie in Nederland

In 1881 werd in het Nederlandse Wetboek van Strafrecht het uitdagen tot en accepteren van een tweegevecht uitsluitend strafbaar gesteld wanneer daarop daadwerkelijk een duel plaatsvond. De bepalingen aangaande het duel waren alleen van toepassing wanneer daarbij getuigen aanwezig waren. Deze toevoeging in het WvS diende om te voorkomen dat de relatief milde straffen rond een duel onterecht toegepast zouden worden wanneer een verdachte van een geweldsdelict het vals verweer voerde dat er sprake zou zijn van een duel^[1]. Tot 1 februari 2006 werd het tweegevecht nog apart strafbaar gesteld in het Nederlandse Wetboek van Strafrecht in de artikelen 152 tot en met 156. Er bestonden toen nog relatief gunstige strafrechtelijke bepalingen rond het duel. Tegenwoordig wordt duelleren berecht onder de gewone wetsartikelen rond moord, doodslag en mishandeling.

De wetgever zag het verbod op het tweegevecht als een verouderde wetsbepaling. De betreffende wetsartikelen zijn vrijwel nooit toegepast. Tussen 1886 en 2004 zijn er in Nederland slechts acht duels berecht^[1].

Al bij de totstandkoming van het wetboek aan het einde van de 19e eeuw twijfelde men of het tweegevecht wel apart strafbaar gesteld moest worden. Men was het er over eens dat het een ontoelaatbaar vorm van eigenrichting was, maar men vond het te ver gaan om de verdachten te veroordelen volgens de klassieke moordbepalingen, omdat beide partijen ermee instemden.

Tweegevechten tussen officieren van de krijgsmacht kwamen verhoudingsgewijs vaker voor dan tussen burgers. Het Wetboek van Militair Strafrecht vermeldde tot de herziening van 1990 tweegevechten in een afzonderlijk artikel.

  België

In 1841 heeft de Belgische overheid een aparte wet tegen het duelleren aangenomen.

  Externe links

• Oude versie van het Wetboek van Strafrecht
• de Volkskrant - Laatste duel om vrouw werd met wapens beslecht
• de Volkskrant - Duelleren om vrouw ‘normaal’ bestraft